dinsdag 11 februari 2014

Fort van Breendonk


bron: http://www.breendonk.be/NL/

Een goede 4 jaar geleden bezocht ik het Fort van Breendonk, samen met uitwisselingsstudenten  uit Polen. Al snel werd duidelijk dat gevangenen leefden in barre omstandigheden. Ze kregen nauwelijks iets te eten, moesten zware arbeid verrichten en sliepen op vuile, harde bedden bedekt door een zak met stro dat als deken moest doorgaan. Ook de martelkamer liet een enorme indruk op me na.


Het Fort van Breendonk werd gebouwd tussen 1909 en 1914 en is gelegen is de fortengordel rond Antwerpen. De aarde waarmee het Fort bedekt werd, was afkomstig uit een watergracht die rond het Ford werd gegraven. Op 4 augustus 1914 werd België binnengevallen door de Duitsers. Slechts één maand later gaf de Duitse generaal Von Besler het bevel tot inname van Antwerpen. op 28 september begon het bombardement op het Fort van Breendonk waarbij 563 mortiergranaten van 305mm inslaan. Dit had de dood van commandant Weyns tot gevolg. De verdediging van het fort gaf zich over na de val van Antwerpen. In 1918 vond de bevrijding plaats waarna de vestiging af en toe gebruikt werd door het Belgische leger om troepen in onder te brengen. 

20 september 1940, SS- Sturmbannfürher Philipp Schmitt komt aan met de eerste gevangenen. De gevangenen van Breendonk bestonden het eerste bezettingsjaar voor de helft uit joden. Met de oprichting van de Dossin-kazerne, waar joden verzameld worden voor deportatie naar uitroeiingskampen in het oosten, verplaatst het grootste deel van de joden zich uit Breendonk. Het kamp werd geleidelijk aan een opvangkamp waar politieke gevangenen en verzetslui gevangen zaten.

22 september 1941, een eerste konvooi wordt naar het concentratiekamp Neuengamme gevoerd, gevolgd door een reeks andere. Het ging om Belgische politieke gevangenen. Breendonk is een doorgangskamp waar men gemiddeld een drietal maanden verblijft waarna deportatie naar een concentratiekamp in Duitsland, Oostenrijk, Polen,... volgt. Ondervoeding, mishandeling en dwangarbeid zijn onderdeel van het regime in het Ford van Breendonk. Waar de bewaking aanvankelijk gebeurde door Duitse SS'ers, wordt deze aangevuld door Vlaamse bewakers. 

3500 slachtoffers, waaronder een dertigtal vrouwen, werden in Breendonk ondergebracht. Ongeveer de helft keerde niet levend terug. 

4 september 1944, de eerste zwarten, beschuldigd van collaboratie, worden binnengebracht. Mishandeling was geen uitzondering. Toch hebben autoriteiten meer dan een maand nodig om de situatie in de hand te krijgen. Er werd bevel tot ontruiming gegeven en alle gevangen werden overgebracht naar de Dossin-kazerne in Mechelen. Tot 1946 is Breendonk een officieel interneringscentrum voor incivieken. Dit tot aan zijn oprichting tot Nationaal Memoriaal door de wet van 18 augustus 1947.

hieronder volgt een getuigenis van nummer 2470, Léon- Ernest Halkin, hoogleraar geschiedenis aan de universiteit Luik en verzetsman. Hij kwam terecht in kamer 6 en mocht deze kamer niet verlaten. Hij belicht een positief aspect van het leven in het Ford van Berendonk.

"Alle maatschappelijke klassen, alle beroepen, alle meningen zijn vertegenwoordigd. De Vlamingen vergeven de Walen geen Vlaming te zijn, de handarbeiders misprijzen de intellectuelen niet al te zeer en de gelovigen kunnen bidden zonder de ironie van de communisten uit te lokken. Een zelfde geest brengt al deze mensen nader tot elkaar en verenigt ze, gelijk als ze zijn voor de Duitsers en voor de dood. Ik durf het niet vaderlandsliefde te noemen, maar wel vrijheidsdrang. Geleidelijk schept de gemeenschappelijke lijdensweg een waarachtige intimieit; maatschappelijke scheidsmuren vallen neer, vooroordelen verdwijnen, wantrouwen vervliegt en mooie vriendschappen worden gesmeed, ondanks het oneidig antipathiek kader waarin we moeten leven.'"

Geen opmerkingen:

Een reactie posten